هگل (گئورگ ویلهلم فریدریش هگل: ۱۷۷۰ ـ ۱۸۳۱) در اثر بسیار مهم «درسگفتارهایی پیرامون فلسفة زیباییشناسی» که برخی ناشران انگلیسی با عنوان philosophy of fine Aft چاپش کردهاند، از جمله انتشارات Themmes در سال ۱۹۹۹، (در حالی که عنوان اصلی آن «فلسفه زیباییشناسی» است philosophie der Asthetik و نه «هنرهای زیبا») به بحث و تعمقی شگرف در باب برخی مکاتب و ابواب هنری می پردازد. مباحث این کتاب چهار جلدی که مجموعه درسگفتارهای این فیلسوف بزرگ آلمانی در دانشگاه برلین است، از سال ۱۸۲۳ آغاز و در دورة اول تا ۱۸۲۶ به مدت سه سال ادامه یافته و سپس در سال ۱۸۲۸ مجدداً آغاز شد و در سال ۱۸۲۹ خاتمه یافت.
در بحث نسبت میان مباحث عرفانی و خواجه نصیرالدین طوسی از جمله ادله مشهور، نامهنگاریهای وی با صدرالدین قونوی، برجستهترین شاگرد و شارح آرای ابنعربی است. در این نامهنگاریها القابی که خواجه نصیر خطاب به قونوی به کار برده، نشان از آگاهی او به جایگاه عرفانی قونوی دارد
افلاطون در بیان مراتب معرفت، خیال (آیکازیا) را در مرتبه چهارم قرار داده و مبنای سفسطهگری سفسطهگران شمرده و پست و حقیرش انگاشته، لیک ارسطو، آن را ارجمند خوانده و مؤثر در معرفت شمرده و حتی با فانتازیا انگاشتن آن، هستی خیال را از نور دانسته است: «چون بینایی عالیترین حواس است، اسمی که برای تخیل در زبان یونانی آمده، مشتق از اسمی است که برای نور در این زبان آمده؛ زیرا که بینایی بدون نور ممکن نیست»
شیخ احمد در آخرین نامه مکتوبات، چون با سؤال سختی روبرو میشود که: «چه فرقی است میان تو که ممکن را ظل واجب میدانی و شیخ اکبر که ممکن را نسبت به واجب، ممکن میداند و بنابراین چرا باید شیخ را سرزنش کرد»، برمیآشوبد که این قسم علوم معارف سُکریه است و الفاظ آن از نارسایی حقیقت معامله است: «ممکن چه بوَد که ظل واجب باشد؟ واجب را چرا ظل بوَد که موهم تولید به مثل است و مبرّا از شائبه عدم لطافت اصل. هرگاه محمد رسولالله را از لطافت ظل نبود، خدای محمد را چگونه ظل باشد؟
شیخ احمد سرهندی برای اثبات این معنا که مظهر عین ظاهر و سایه عین اصل نیست، به ذکر مثالی مبادرت میورزد: «عالم ذوفنونی خواست که کمالات متنوعه خود را در عرصه ظهور جلوه دهد و خفایای مستحسنۀ خود را در معرض وضوح آرد، ایجاد حروف و اصوات نمود و در مرایای آنها، آن کمالات مخفیه را ظاهر ساخت.
اندیشههای ابنعربی درباره «وحدت وجود» و بهویژه در عبارت «سبحان من اظهر الاشیاء و هو عینها» مخالفتهای وسیعی را برانگیخت که مشهورترین آنها در نامه علاءالدوله سمنانی به عبدالرزاق کاشانی متبلور گشت. این مخالفتها به پیدایش نظریه «وحدت شهود» علاءالدوله سمنانی در مقابل وحدت وجود انجامید و توسط میر سیدعلی همدانی (شاگرد نامدار علاءالدوله) و بزرگانی مانند سیدمحمد گیسودراز و شیخاحمد سرهندی در شبهقاره هند رواج یافت.
رئیس انجمن مفاخر و آثار فرهنگی، فارابی را از برجستهترین دانشمندان ایرانی دانست و گفت: فارابی به دلیل تسلط بر دانشهای گوناگون، جامع الاطراف و دانشمند نوع بشر است و تنها به ایران و اسلام تعلق ندارد.
نام مرحوم حسین خدیوجم ـ از مصححان، مؤلفان و مترجمان برجسته ایران معاصر ـ پیوندی با نام یکی از بزرگترین متفکران و اندیشمندان جهان اسلام دارد: «امام محمد غزّالی» پیوندی که با تصحیح و ترجمه چهار اثر برجسته غزّالی؛ یعنی احیاء علومالدین (مشهور به احیاءالعلوم) کیمیای سعادت، جواهرالقرآن و کتاب وجد و سماع او ظهور و نهایت با آرمیدن پیکر مرحوم خدیوجم در بقعه منسوب به اماممحمد غزّالی در طوس، پایان یافته است.
آثار افلاطون در مرز میان اسطوره و فلسفه قرار دارد. وی درحالی که منتقد بزرگ هومر و هزیود (به دلیل بیپرواییشان در نسبت دادن هر گونه زشتکاری به خدایان) است، در عین حال مدافع آنان نیز هست و سقراط چه بسیار برای اثبات سخنش به الهههای یونانی سوگند میخورد. از سوی دیگر در فلسفه اشراقی افلاطون که شاید از نخستین مشارب فلسفی جهان باشد، جهان دیگر، چه به صورت عالم مُثُل و چه جهان پس از مرگ، حضوری بارز دارد.
مرحوم علامه طباطبایی نیز بنا به سبقه فلسفی خود به ویژه در حوزه حكمت متعالیه، این نسبت(نسبت میان عقل و شیعه) را بسیار جدی و مهم انگاشته است. ایشان در نوشتهای با عنوان «معنویت تشیع» نتایج طرق تعقل در اسلام را قابل هضم و درك بودن تعلیمات اسلامی از مجرای تعقل و استدلال منطقی آزاد همچنین زنده نگه داشتن تعلیمات اسلامی برای همیشه و نسبت به همه كس میدانند.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید